en-'De Nederlanders waren aan het eind van de Tweede Wereldoorlog even blij met de Canadezen als met de Sikhs'

Nederlanders die in Japanse interneringskampen hebben gezeten, zijn na de Tweede Wereldoorlog bevrijd door de Sikhs. Sikhs-soldaten die onderdeel waren van het Britse leger en daarom aan de kant van de Geallieerden stonden. 'Iets wat niet bekend is bij het grote publiek', zegt Indiaas-Nederlandse schrijver Bhupinder Singh Holland. Hij maakte het zijn missie dit te veranderen en schreef het vuistdikke boek: Sikhs in World War II.

Nederlanders zijn aan het eind van de Tweede Wereldoorlog uit de Japanse interneringskampen bevrijd door Sikhs-soldaten. Zij waren onderdeel van het koloniale Brits-Indiase leger en streden onder de vlag van de Geallieerden in Nederlands-Indië. In de geschiedenisboeken wordt niet over deze militairen, die een religieuze subgroep in India vormen, gerept. De in India geboren, maar al 45 jaar in Nederland woonachtige schrijver Sardar Bhupinder Singh Holland begon in 1996 met een onderzoek naar de bijdragen van hen in de Tweede Wereldoorlog. In de research, die jaren zou gaan duren, verzamelde hij onder meer de namen, het regiment, de geboortedorpen, gevechtsgeschiedenis en het land waar ze stierven van hen. Dat resulteerde in boek: Sikhs in World War II - A complete history of the role of Sikhs. Singh Holland vertelt: 'Het is belangrijk dat iedereen weet wat de Sikhs voor de wereld betekend hebben.' Zo waren ze ook bij D-Day aanwezig en beëindigden mede de evacuatie in Duinkerke. Tweeëneenhalf miljoen Indiërs namen plaats in het Britse leger. Daarvan behoorde een half miljoen tot de Sikh-bevolking. De groep heeft 35 % van de voltallige Britse soldaten die meededen aan de oorlog uitgemaakt. In 25 landen heeft het tijdens de oorlog gestreden. 'De Sikhs zijn van oudsher een krijgersvolk. Toen het tot het Britse Rijk ging behoren in 1848, zijn ze gerecruteerd door de Britten voor de oorlog.' Het was een typisch koloniaal hulpleger, zoals Nederland het KNIL (Koninklijk Nederlands-Indisch Leger) had. De 'militairen met een tulband' kwamen in grote schepen vanuit India naar Groot-Brittannië, alwaar ze naar verschillende missies in Europa werden gestuurd.

'Dit alles gaf de Sikhs een dilemma', zegt Christ Klep, militair historicus en docent aan de Universiteit van Utrecht. 'Zij hadden zelf een langdurige zelfstandigheidsstrijd met de Britse autoriteit. Moest je vechten voor 'meester: Groot-Brittannië' of er verzet tegen bieden?' Singh vult aan: 'Een reden voor de Sikhs om aan de oorlog mee te doen, was dat er misschien aandacht kwam voor hun onafhankelijkheidsstreven.' Echter was het belangrijker om vrede te brengen. 'De Sikhs-ideologie die ruim vijfhonderd jaar oud is, omvat een aantal zuilen, waarvan het opkomen voor onrecht er één is. Dan maakt het niet uit of dat het onrecht van jouzelf of dat van een ander is.''

Het aantal Sikhs dat in Nederlands-Indië Nederlanders heeft bevrijd, moet volgens Klep 'zo'n duizenden' zijn geweest. Het Brits-Indiase leger was met 45.000 man in Nederlands-Indië. Het merendeel daarvan was Sikh. Geschat wordt dat er 110.000 Nederlanders in de Japanse interneringskampen zaten. 'Bij Nederlanders is de bijdrage van de Sikhs aan de Tweede Wereldoorlog niet bekend.' Desalniettemin zegt hij dat sinds 1999 de gevallenen onder Sikhs-soldaten herdacht worden bij het Nationale Monument op de Dam op 4 mei. Hij zegt dat die kennis in Groot-Brittannië wel aanwezig is. 'Dat komt uiteraard door het koloniale verleden.' Zodanig is het bewustzijn ervan dat er aanmerkingen zijn gemaakt op de in 2017 verschenen en met acht Oscars genomineerde oorlogsfilm Dunkirk. Daarin waren geen Sikhs-soldaten te zien. 'De inzet van Indiase soldaten was ontzettend groot', vertelt Klep. 'De terechte opmerking is wel eens gemaakt, dat niet Groot-Brittannië de Tweede Wereldoorlog heeft gewonnen, maar de troepen van de Commonwealth. Als Geallieerden worden deze soldaten wel degelijk erkend. Ze worden herdacht op begraafplaatsen en monumenten in landen als Canada en Italië.'

Er zijn veel getuigenissen van overlevenden van de Japanse kampen, die verhalen over het zien van Sikhs-soldaten bij de bevrijding. De belangrijkste is die van oud-Minister van Buitenlandse Zaken, Ben Bot, die als kind uit een gevangenkamp in Jakarta is gered door Sikhs. Ook Elisabeth Harwig (81) vertelt dat ze verschenen aan het eind van de oorlog met Japan en het begin van de Onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië. Ze is geboren in het Indonesische Semarang. Ze kwam in interneringskamp Ambawara terecht met haar familie. 'Ik was 4, 5 jaar. Er was geen speelgoed en er mocht niet onderwezen worden. Op gegeven moment hadden we ook minder te eten.' Ze herinnert zich voorvallen als urenlang in de zon moeten staan. 'Je moest maar blijven buigen al die tijd.' In een ander kamp is ze eens persoonlijk beschoten. 'Ik ben toen niet geraakt.'

Na de capitulatie van Japan in 1945, beveiligden Japanners tot Harwig's verbazing hen tegen de bevrijdingsstrijders. 'Maar daarna kwamen de Sikhs en Gurkhas, Nepalese soldaten die ook deel waren van het Britse leger. 'Overigens hebben wij alleen Gurkhas in het kamp gezien.' Elk jaar ziet ze de groep Sikhs bij de kranslegging op de Nationale Herdenking in Amsterdam. 'Daar zag ik ze voor het eerst na de oorlog weer.'

BIO:

Sardar Bhupinder Singh Holland (1949) is schrijver van verscheidene boeken over de Sikhs in Europa, te weten: How Europe is indebted to the Sikhs. Role of Sikhs in Europe during World War One 1914-1918 (2005), The Dutch Sikhs - A brief history (2009), Sikhs in World War I - A complete history of the role of Sikhs. A wisdom collection (2013) en Sikhs in World War II - A complete history of the role of Sikhs. A wisdom collection (2014). Met de laatste twee boeken werd hij bekend. Een exemplaar presenteerde hij aan oud-Minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot. Hij zet zich als publieke spreker in voor de Sikhs in Europa. Tevens is hij directeur van de IHRDS (International Human Rights Organization of the Dutch Sikhs).

Singh Holland is een aanhanger van de Sikh-religie. Een Sikh, dat letterlijk 'discipel' betekent, probeert een liefdadig leven te leiden. De ideologie waar één god wordt aanbeden, staat voor: gelijkheid en rechtvaardigheid voor iedereen. De Sikh eet geen vlees, bidt vijf maal per dag en nuttigt geen alcohol.

Boek: 'Sikhs in World War II - A complete history of the role of Sikhs' is verkrijgbaar door te mailen naar: bsinghholland@live.nl